03. Δημόσια Διοίκηση - Αυτοδιοίκηση - Κρατική δράση

Κατόπιν σχετικής αιτήσεως της Πρόεδρου της Επιτροπής Ελέγχου της Βουλής, με την οποία ζητείται η γνώμη της Αρχής σχετικά με το ζήτημα εάν η δημοσιοποίηση των στοιχείων των χρηματοδοτών των πολιτικών κομμάτων κατά τα προβλεπόμενα στις διατάξεις του άρθρου 21 παρ. 2 περ. ιδστ΄ του ν. 3023/2002, είναι σύμφωνη με τις διατάξεις του ν. 2472/1997, η Αρχή έκρινε ότι η ανάρτηση των στοιχείων αυτών στην ιστοσελίδα της Επιτροπής Ελέγχου για χρονικό διάστημα δέκα (10) ετών, όπως προβλέπει το άρθρο 21 § 2 ιζ΄ του ν. 3023/2002, παραβιάζει προφανώς την αρχή της αναλογικότητας και την αρχή της χρονικά πεπερασμένης διατήρησης των δεδομένων (άρθρο 4 § 1 περ. δ΄ του ν. 2472/1997), η οποία ισχύει κατά μείζονα λόγο στην περίπτωση των ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων, και μάλιστα όταν αυτά δημοσιοποιούνται στο Διαδίκτυο. Κατά την κρίση της Αρχής, η διατήρηση των δεδομένων αυτών στην ιστοσελίδα της Επιτροπής Ελέγχου δεν θα πρέπει να παρατείνεται πέραν των δύο ετών από την ανάρτησή τους. Επίσης η Αρχή έκρινε ότι παράλληλα με τον στόχο της διαφάνειας, είναι απαραίτητο να ληφθεί πρόνοια ώστε να αποτρέπεται, κατά το δυνατόν, τόσο το ενδεχόμενο δημιουργίας προφίλ (profiling) σε βάρος κάποιου ατόμου όσο και η δυνατότητα πρόσβασης στα δημοσιοποιούμενα στοιχεία μέσω μηχανών αναζήτησης (δεικτοδότηση από εξωτερικές μηχανές αναζήτησης).

Η Αρχή, με την με αριθμό 52/2018 απόφασή της, αποφάνθηκε ομοφώνως ότι δεν έχει υποχρέωση να απαντά στα ερωτήματα και αιτήματα είτε των υπευθύνων επεξεργασίας, είτε των υποκειμένων των δεδομένων ή τρίτων σχετικά με ζητήματα επεξεργασίας προσωπικών δεδομένων που δεν εμπίπτουν στις προβλεπόμενες με τις διατάξεις του ΓΚΠΔ αρμοδιότητές της. Το ίδιο ισχύει και για τις εκκρεμείς κατά την 25.5.2018 αιτήσεις και ερωτήματα, δεδομένου ότι υπό το προϊσχύον νομοθετικό καθεστώς της οδηγίας 95/46 ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου και του αντίστοιχου ν. 2472/1997 αφενός η Αρχή δεν είχε υποχρέωση να επιλαμβάνεται ερωτημάτων και αιτημάτων των υποκειμένων των δεδομένων και τρίτων και αφετέρου η προβλεπόμενη στη διάταξη του άρθρου 19 παρ. 1 περ. ιγ ́ του ν. 2472/1997 αρμοδιότητά της να εξετάζει αιτήσεις των υπευθύνων επεξεργασίας, με τις οποίες ζητείται ο έλεγχος και η εξακρίβωση της νομιμότητας της επεξεργασίας, δεν συνάδει με την αρχή της λογοδοσίας που καθιερώνεται με τον ΓΚΠΔ.

Κατόπιν προσφυγής στην Αρχή ότι ο Ιατρικός Σύλλογος Αθηνών γνωστοποίησε με δική του πρωτοβουλία στη Γενική Επιθεωρήτρια Δημόσιας Διοίκησης ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα του προσφεύγοντος σχετικά με εκκρεμή ποινική δίωξη σε βάρος του, χωρίς δηλαδή να του ζητηθεί η συγκεκριμένη πληροφορία άμεσα ή έμμεσα, επιπλέον δε χωρίς την προηγούμενη ενημέρωση του προσφεύγοντος και χωρίς προηγούμενη άδεια της Αρχής, κατά παράβαση των διατάξεων των άρθρων 4 παρ. 1 στ. β’, 7 παρ. 2 στοιχ. γ’ και 11 παρ. 3 του ν. 2472/1997, η Αρχή απηύθυνε προειδοποίηση στον Ιατρικό Σύλλογο να επεξεργάζεται ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα σχετικά με ποινικές διώξεις, των οποίων έλαβε γνώση εξ αφορμής εκκρεμούς ποινικής δίκης στην οποία συμμετέχει, τηρώντας την κείμενη νομοθεσία για την προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και αφού προηγουμένως έχει ενημερώσει τα υποκείμενα των δεδομένων για τη διαβίβαση αυτή.

Κατόπιν σχετικής προσφυγής με την οποία ο προσφεύγων ζητά από την Αρχή να διατάξει τη Διεύθυνση Αστικής και Δημοτικής Κατάστασης του Υπουργείου Εσωτερικών να επικαιροποιήσει τα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα του που τηρούνται στο αρχείο του Ληξιαρχείου, η Αρχή έκρινε ότι στερείται αρμοδιότητας να κρίνει επί της εν λόγω προσφυγής, καθώς, σε αντίθετη περίπτωση, θα ενασχολείτο με επίλυση ζητημάτων αστικού, διοικητικού και ποινικού δικαιοδοτικού χαρακτήρα. Ειδικότερα, σύμφωνα με την απόφαση αυτή, α) από τις διατάξεις της κείμενης νομοθεσίας για την προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, και ιδίως από τις διατάξεις του ν. 2472/1997, προκύπτει ότι η Αρχή δεν έχει αρμοδιότητα να διατάξει την εκτέλεση Υπουργικής Απόφασης, β) το αντικείμενο της προσφυγής υπερβαίνει τα όρια της νομοθεσίας περί προστασίας των προσωπικών δεδομένων και γ) αν υφίστανται αμφιβολίες περί της ακρίβειας των δεδομένων που περιέχονται σε ληξιαρχικές πράξεις και εξ αυτού του λόγου ο υπεύθυνος επεξεργασίας αρνείται να προβεί σε διόρθωση, οφείλει κατά ανάλογη εφαρμογή της διάταξης του άρθρου 791 ΚΠολΔ να σημειώσει περιληπτικά στο σχετικό βιβλίο την άρνηση και τους λόγους, η δε εκκρεμότητα που δημιουργείται με την άρνηση αίρεται με απόφαση του δικαστηρίου στην περιφέρεια του οποίου εδρεύει το Ληξιαρχείο με αίτηση οποιουδήποτε έχει έννομο συμφέρον.

Η Αρχή κατόπιν σχετικού ερωτήματος από τη Γενική Επιθεωρήτρια Δημόσιας Διοίκησης σχετικά με τη διατήρηση των δηλώσεων περιουσιακής κατάστασης 2016-2017 στο Πληροφοριακό Σύστημα ΠΟΘΕΝ ΕΣΧΕΣ, σύμφωνα με το νομοσχέδιο με τον τίτλο «Επείγουσες ρυθμίσεις για την υποβολή δηλώσεων περιουσιακής κατάστασης και άλλες διατάξεις», που έχει ήδη ψηφιστεί από τη Βουλή και δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως (ΦΕΚ Α’ 186/2018), γνωμοδότησε ότι α) απαιτείται η εφαρμογή για την ηλεκτρονική υποβολή των δηλώσεων να τροποποιηθεί, έτσι ώστε ο υπόχρεος να υποβάλει επιβεβαιωτική δήλωση με πλήρες περιεχόμενο, κατά τον απλούστερο δυνατό και περισσότερο κατανοητό για τον υπόχρεο τρόπο, ώστε να εξυπηρετείται και η ασφάλεια δικαίου, β) οι αλλαγές που επήλθαν από τον νόμο και επηρεάζουν τον κύκλο των υποχρέων ή το περιεχόμενο της δήλωσης απαιτείται να επισημαίνονται ευκρινώς στα οικεία πεδία, γ) η πρόσβαση στα περιεχόμενα των προγενέστερων δηλώσεων που είχαν οριστικά υποβληθεί για την ίδια περίοδο θα πρέπει να περιοριστεί αποκλειστικά και μόνο στους υποχρέους, ώστε αυτοί να υποβάλουν εκ νέου τη δήλωσή τους ως έχει ή με κάποιες τροποποιήσεις, δ) εξαίρεση αποτελούν οι δηλώσεις εκείνες με βάση τις οποίες έχουν διενεργηθεί και ολοκληρωθεί έλεγχοι και οι οποίες μπορεί να διατηρηθούν στο σύστημα επί μικρό χρονικό διάστημα που είναι αναγκαίο, προκειμένου τα αποτελέσματα των ελέγχων να επιβεβαιωθούν από τα αρμόδια ελεγκτικά όργανα διάταξη του άρθρου 3 παρ. 26, ερμηνευόμενη σε συνδυασμό με το άρθρο 4 παρ. 5, πρέπει να θεωρηθεί ότι ορίζει ως χρόνο διατήρησης τον προβλεπόμενο στην τελευταία αυτή διάταξη για την διενέργεια του ελέγχου, εκτός των περιπτώσεων, στις οποίες έχει κινηθεί η διαδικασία ελέγχου των ΔΠΚ, οπότε τα δεδομένα των ΔΠΚ επιτρέπεται να διατηρούνται και μετά την παρέλευση της πενταετίας έως την ολοκλήρωση του ελέγχου και ε) η ρύθμιση του άρθρου 3 παρ. 26 του νόμου θα πρέπει να θεωρηθεί ότι ορίζει ως χρόνο διατήρησης τον προβλεπόμενο στην τελευταία αυτή διάταξη για την διενέργεια του ελέγχου, εκτός των περιπτώσεων, στις οποίες έχει κινηθεί η διαδικασία ελέγχου των ΔΠΚ, οπότε τα δεδομένα των ΔΠΚ επιτρέπεται να διατηρούνται και μετά την παρέλευση της πενταετίας έως την ολοκλήρωση του ελέγχου, και με την έννοια αυτή η ρύθμιση δεν αντιβαίνει από την εξεταζόμενη άποψη στον Γενικό Κανονισμό Προστασίας Δεδομένων.

Η Αρχή επέβαλε την κύρωση της προειδοποίησης στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων, σύμφωνα με το άρ. 21 παρ. 1 εδ. α΄ του ν. 2472/1997, για εφεξής υποχρέωση προηγούμενης ενημέρωσης οφειλετών σε περίπτωση τιτλοποίησης οφειλής τους, για τον λόγο ότι σε τιτλοποίηση που έκανε το 2006 δεν ενημέρωσε προηγουμένως δανειολήπτή του, με αποτέλεσμα ο τελευταίος να υποστεί οικονομική βλάβη και συγκεκριμένα να στερηθεί τη δυνατότητά του να κάνει χρήση ευνοϊκότερων για εκείνον διατάξεων προκειμένου να αντιμετωπίσει τη σχετική οφειλή του προς το ΤΠΔ. Σημειωτέον, ο προσφεύγων-δανειολήπτης έγινε γνώστης της ως άνω τιτλοποίησης από τυχαίο γεγονός το 2016.